بررسی اپیدمیولوژیک بیماری سل طی سال‌های 1386-1382 در شهرستان دامغان

سابقه و هدف: امروزه علی‌رغم پیشرفت علوم مختلف پزشکی، بیماری سل هم‌چنان یکی از مهم‌ترین علل مرگ‌ومیر و ناتوانی انسان‌ها است. با توجه به وضعیت اپیدمیولوژیک نامشخص بیماری سل در نقاط مختلف کشور و به‌خصوص در شهر دامغان و با توجه به تعداد فراوان مهاجرین افغانی و به منظور تعیین خصوصیات اپیدمیولوژیک بیماری، این تحقیق بر روی مراجعین به مرکز مبارزه با سل شهرستان دامغان طی سال های 1386-1382 صورت گرفت. مواد و روش‌ها: این بررسی یک مطالعه مقطعی گذشته‌نگر می‌باشد. پرونده‌های بیمارانی که به مرکز مبارزه با سل شهرستان دامغان مراجعه نموده بودند بررسی و اطلاعات مورد نیاز استخراج و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. اطلاعات مربوط به ویژگی‌های دموگرافیک بیماران و مشخصات مربوط به بیماری در فرم اطلاعاتی (چک لیست) ثبت گردید سپس مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: تعداد 89 نفر بیمار مبتلا به سل در این مدت تحت درمان قرار گرفتند. که 96/26% بیماران زیر 30 سال و 33/30% آن‌ها بالای 70 سال سن داشتند. 44 نفر از بیماران (43/49%) زن و 45 نفر (57/50%) مرد بودند. 5/77% بیماران ایرانی و 5/22% افغانی بودند. 5/59% بیماران شهرنشین و بقیه ساکن روستا بودند. 76/88% موارد سل ریوی و 24/11% موارد سل خارج ریوی بودند. تمام موارد سل خارج ریوی به وسیله پاتولوژی و 48/78% موارد سل ریوی با آزمایش مستقیم یا کشت خلط تشخیص داده شده‌اند. فاصله زمانی بین بروز علائم تا تشخیص بیماران سل ریوی اسمیر مثبت حدود 5 ماه بوده است. نتیجه‌گیری: در این بررسی مشخص گردید: بیش‌ترین درصد مبتلایان به بیماری سل (33/30%) در گروه سنی بالای 70 سال قرار داشته‌اند. هم‌چنین 50% بیماران افغانی، مبتلا به سل ریوی اسمیر مثبت بوده‌اند. هم‌چنین شناسایی موارد سل ریوی اسمیر مثبت از زمان بروز علائم تا تشخیص بیماری به طور متوسط 5 ماه طول کشیده است. لذا توجه بیش از پیش به بیماریابی در گروه سنی بالای 70 سال و مهاجرین افغانی توصیه می‌شود. برگزاری سمینار یا کارگاهی برای پزشکان متخصص و عمومی به منظور بازآموزی و حساس‌سازی آن‌ها در مورد شناسایی بیماران وهم‌چنین برگزاری جلسات آموزشی برای عموم مردم ضروری به‌نظر می‌رسد